ضایعه (تروما)
ضایعه (تروما) چیست؟
ضایعه (تروما) مواجهه‌ی مستقیم و غیرمستقیم با رخداد یا رخدادهایی هم‌چون به خطرافتادن جان، جراحت جدی یا خشونت جنسی است که عمیقاً اندوه‌بار، آزاردهنده و مهیب هستند. ضایعه (تروما) می‌تواند امنیت و بهزیستی روانی و جسمانی را تحت‌تأثیر قرار دهد. به رغم واکنش‌های متفاوت افراد به یک رویداد، برخی رخدادهای آسیب‌زا عبارت‌اند از:
- جرم‌های خشونت‌آمیز مانند سرقت مسلحانه؛
- خشونت بین‌فردی مانند تجاوز یا سوءاستفاده‌ی جنسی در کودکی؛
- فقدان، مانند مرگ یک عضو خانواده یا عزیزی، بیکاری، بی‌خانمانی یا فقدان موقعیت اجتماعی؛
- جنگ و جنگ داخلی؛
- فاجعه‌های طبیعی مانند آتش‌سوزی جنگل‌ها، سیل‌ها یا زمین‌لرزه‌ها؛
- تصادف با وسیله نقلیه یا حوادث حین کار.
واکنش‌ها به رخدادهای ضایعه‌بار (تروماتیک) از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است. بسیاری از افراد واکنش‌های جسمانی و عاطفی چشمگیری پس از یک رخداد ضایعه‌بار (تروماتیک) خواهند داشت. این اتفاق طبیعی است و بخشی از راه و روش ذهن و بدن برای بهبود پس از یک واقعه محسوب می‌شود. برای بعضی افراد شدت و تعدد این واکنش‌ها پس از مدتی فروکش می‌کند اما برای بعضی دیگر، مدت بیشتری طول می‌کشد. بعضی از واکنش‌های رایج به ضایعه (تروما) عبارت‌اند از:
- شوک و انکار؛
- احساس بی‌قراری، به سادگی وحشت کردن و تحریک‌پذیری و مشوش‌بودگی؛
- احساس باززیستن رخداد ضایعه‌بار (تروماتیک) با افکار آزاردهنده، پس‌نمایی حادثه و کابوس‌ها؛
- اجتناب از یادآورهای رخداد/رخدادها؛
- واکنش‌های جسمانی؛ خستگی، حالت تهوع، سردرد، افزایش ضربان قلب و دردهای بدنی؛
- انزوا و جدایی از اجتماع؛
- روابط متلاطم؛
- تجربه‌ی افکار منفی و رنجیدگی؛
- مشکل در مدیریت احساسات؛
- اختلال‌های خواب؛
- رفتارهای خودزنی و خودویرانگری.
مراقبت از خود و دریافت حمایت پس از یک رخداد ضایعه‌بار (تروماتیک) حیاتی است و لزوماً یک چیز مشخص برای همه کارساز نیست. در زیر برخی از پیشنهاد‌ها درباره‌ی چگونگی سازگاری با یک حادثه‌ی ضایعه‌بار (تروماتیک) آورده شده‌است.
- شما تجربه‌ی یک رخداد ضایعه‌بار (تروماتیک) را داشته‌اید و واکنش‌های عاطفی و جسمانی نه فقط طبیعی هستند بلکه بخشی از فرایند بهبود محسوب می‌شوند.
- با کسانی در ارتباط باشید که در کنار آنها احساس امنیت و درپناه‌بودن می‌کنید؛ صحبت‌کردن با خانواده، دوستان، یک مشاور، مشاور مذهبی یا خط بحران می‌تواند به شما کمک کند که فهم بهتری از تجربه‌ی خود داشته‌باشید و مسیری برای بهبود پیدا کنید.
- احساسات خود را به محض پدیدارشدن ابراز کنید. درباره‌ی آنها با فرد دیگری صحبت کنید یا آنها را در دفترچه‌ی خاطرات خود بنویسید. ابراز احساسات اغلب به فرایند بهبود کمک می‌کند.
- به دنبال حمایت بیشتر از یک متخصص سلامت معتمدتان مانند پزشک عمومی‌تان، روانشناس، روان‌پزشک، مشاور و مددکار اجتماعی باشید تا واکنش‌های شما به رخداد ضایعه‌بار (تروماتیک) را بکاود و در جست‌وجوی راه‌هایی برای مدیریت آنها باشد.
- مراقب خود باشید؛ رژیم غذایی متعادلی داشته‌باشید، منظم ورزش کنید و به‌اندازه‌ی کافی بخوابید. برای آرامیدن وقت بگذارید و کارهای لذت‌آور انجام بدهید حتی اگر احساس می‌کنید دیگر آن کارها را دوست ندارید.
- تلاش کنید تا جای ممکن زندگی روزانه‌ی ساختارمند و باثباتی داشته باشید؛ داشتن یک روال کمک می‌کند احساس امنیت بکنید. یک جدول زمانی شامل حوزه‌های مختلف زندگی‌تان اعم از زمان‌های آرامش و بهبود ایجاد کنید.
- از مصرف الکل، دارو و مواد دیگر به‌عنوان راه فراری از افکار و احساسات دشوار اجتناب کنید.
کمک در دسترس است. در ادامه برخی از فرآیندهای حمایتی موجود معرفی شده‌است. اگر زندگی شما در خطر است با ۱۲۳ تماس بگیرید.
- خط ملی اورژانس اجتماعی
سامانه تلفنی ۱۲۳
این سامانه‌ی صوتی زیرنظر سازمان بهزیستی کشور است و ۲۴ ساعت شبانه‌روز میتوانید با خط ۱۲۳ تماس بگیرید. هدف کلی این سامانه کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی است. این سامانه به طور رایگان به کودکان و همسران در معرض خشونت خانگی، افرادی با قصد خودکشی، کودکان کار، پسران و دختران فراری از خانه، دختران در معرض آسیب‌های اجتماعی، افراد دارای گرایشهای جنسی متفاوت به صورت تلفنی و حضوری خدمترسانی می‌کند. با توجه به وجود مراکز حضوری در شهرهای مختلف، در صورت نیاز این سامانه این امکان را دارد که به شهروندان در شهرهای مختلف خدمات اورژانسی و حضوری ارائه دهد. هم‌چنین از سایت زیر میتوانید با انتخاب استان و شهر محل سکونت خود با مراکز حضوری و کلینیکهای اورژانس اجتماعی آشنایی پیدا کنید.
فهرست مراکز زیر نظر سازمان بهزیستی کشور
- خطوط مشاوره دولتی رایگان
سامانه تلفنی ۴۰۳۰
با توجه به شیوع ویروس کرونا وزارت بهداشت‌درمان‌وآموزش‌پزشکی کشور این سامانه‌ی تلفنی رایگان را راهاندازی کرد تا به صورت ۲۴ ساعته به نگرانیها و پرسشهای مردم درباره‌ی ویروس کرونا پاسخ دهد. علاوه بر مشاوره درباره‌ی کرونا این سامانه هم‌چنین شبانه‌روز به افراد مبتلا به سرطان و نیز دیگر شهروندان در زمینههای مانند سوگ، سلامت سالمندان، سلامت مادران باردار، تغذیه و سلامت روان خدمترسانی می‌کند. علاوه بر خدمات تلفنی، در صورت نیاز به خدمات حضوری، شهروندان می‌توانند از لینک زیر آدرس مراکز خدمات جامع سلامت در شهر خود را بیابند و به صورت حضوری مراجعه کنید.
سامانه تلفنی ۱۴۸۰
این سامانه‌ی صوتی نیز زیرنظر سازمان بهزیستی کشور از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب به طور رایگان در زمینه‌ی مشاوره‌ی پیش از ازدواج، مشاوره‌ی خانواده، کودک و نوجوان، مشاوره‌ی تحصیلی و شغلی، مشاوره‌ی سالمندی، مشاوره‌ی حقوقی، افسردگی، اضطراب، وسواس و دیگر اختلال‌های روانی به شهروندان خدمترسانی میکنند.
سامانه تلفنی ۱۵۷۰
این سامانه‌ی صوتی وابسته به آموزش‌وپرورش است و اگر دانشآموز یا والد دانشآموز هستید، میتوانید از ۸ صبح تا ۸ شب به طور رایگان با این سرویس تماس بگیرید و در زمینههای تحصیلی و خدمات روان‌شناختی حمایت دریافت کنید.
برای مکالمه با مشاور بحران اینجا کلیک کنید. (۷/۲۴ در دسترس)
